هرآنچه باید درباره واکسن و درمان ویروس کرونا بدانید - مجله ستاره

کووید-19 یک بیماری تنفسی خطرناک بوده که ابتدا در دسامبر 2019 شناسایی شد. این ویروس در سراسر دنیا شیوع پیدا نموده و باعث لغو بسیاری از مراسم های مهم، به تعویق افتادن مسابقات ورزشی و قرنطینه افراد شده است. مقامات بهداشتی و دولت ها در حال کوشش برای کاهش سرعت شیوع این بیماری هستند و محققان روی ویروس کرونا که باعث این بیماری می گردد، تمرکز نموده اند.

از آنجایی که این ویروس اولین بار به عنوان یک عامل بیماری کشف شد، دانشمندان در حال کوشش برای درک بهتر از آرایش ژنتیکی آن، نحوه آلوده کردن سلول ها و همچنین درمان موثر آن هستند. در حال حاضر هیچ درمانی برای ویروس کرونا وجود ندارد و متخصصان تنها علائم بیماری را درمان می نمایند. با وجود چنین رویه ای، استراتژی بلندمدت برای مبارزه با این ویروس کشنده، فراوری واکسن است.

توسعه واکسن های جدید به زمان احتیاج دارد و قبل از عرضه به بازار باید روی انسان آزمایش های بالینی صورت بگیرد. مدیر موسسه ملی آلرژی و بیماری های عفونی در ایالات متحده آمریکا، آنتونی فاوچی بیشتر مواقع به این موضوع اشاره نموده که واکسن ویروس کرونا یکسال تا 18 ماه آینده وارد بازار می گردد. با وجود چنین اظهارنظری، متخصصان به راه های دیگری برای دسترسی به واکسن اشاره می نمایند.

واکسن ها نقش فوق العاده مهمی در مبارزه با بیماری ها دارند. ما به لطف پیشرفت در زمینه فراوری واکسن توانسته ایم بیماری های خطرناک مهمی را نابود کنیم. با وجود این موضوع، همچنان تردید هایی در رابطه با سودمندی آن ها وجود دارد. در این مطلب شما را با واکسن ها، اهمیت و نحوه استفاده از آن ها برای مبارزه با ویروس ها مانند ویروس کرونا آشنا می کنیم.

واکسن چیست؟

واکسن نوعی از درمان بوده که با هدف تحریک سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با پاتوژن های عفونی مانند باکتری و ویروس فراوری می گردد. بر اساس اعلام سازمان بهداشت دنیای، واکسن ها یکی از موثرترین راه ها برای جلوگیری از ابتلا به بیماری ها هستند.

بدن انسان به علت وجود سیستم دفاعی، در برابر میکروارگانیسم های مخرب مانند باکتری و ویروس مقاوم است. سیستم دفاعی یا ایمنی بدن ما، دارای انواع مختلف گلبول های سفید بوده که می تواند مهاجمان خارجی را شناسایی و نابود کند. بعضی از این گلبول های سفید به باکتری ها می چسبند و تعدادی آنتی بادی فراوری می نمایند که می تواند به بدن اعلام کند که میکروب ها را نابود و همچنین ساختار آن ها را برای پاسخگویی سریع در صورت حمله مجدد، حفظ کند.

واکسن یک عامل جعلی بیماری است. در حقیقت واکسن به گونه ای طراحی شده که سلول ها فکر نمایند یک مهاجم به بدن حمله نموده و سیستم دفاعی تحریک گردد. این موضوع باعث می گردد سیستم ایمنی بدن نحوه مقابله با عامل بیماری زا را یاد بگیرد. برای مثال واکسن سرخک بدن را فریب می دهد تا فکر کند سرخک گرفته است. با تزریق واکسن، بدن ساختار ویروس را یاد می گیرد. با این کار اگر در آینده واقعا سرخک به بدن حمله کند، سیستم ایمنی بدن پیش از مریض شدن، آن را شکست می دهد.

اولین واکسن در اواخر قرن هجدهم توسط یک دانشمند به نام ادوارد جنر توسعه پیدا کرد. در یک آزمایش مشهور، جنر ویروس Cowpox که باعث آبله گاوی می گردد را به یک پسر جوان منتقل کرد. این فرد کمی بیمار شد و علائم این بیماری را بروز داد. پس از آن، جنر ویروس آبله انسانی را به این پسر انتقال داد. از آنجایی که سیستم ایمنی بدن با ویروس آبله گاوی آشنا شده بود و همچنین شباهت زیادی بین آن و آبله انسانی وجود دارد، بدن این پسر با آن مبارزه کرد و مریض نشد.

واکسن ها از سال 1796 تا به امروز پیشرفت فوق العاده ای داشته اند. دانشمندان دیگر بیماری را به صورت مستقیم از یک فرد بیمار به سالم منتقل نمی نمایند و پیش از عرضه واکسن باید مقررات ایمنی سخت گیرانه ای را رعایت و همچنین چندین بار آن را آزمایش نمایند. در حقیقت واکسن های جدید پیش از آنکه برای استفاده عموم مردم عرضه شوند، باید چندین مرحله دقیق را پشت سر بگذارند.

واکسن از چه مواد تشکیل شده است؟

واکسن ها با توجه به نوع و نحوه تحریک سیستم ایمنی بدن، از مواد مختلفی تشکیل شده اند، البته تعدادی از آن ها در واکسن های مختلف مشترک است. مهم ترین ماده، آنتی ژن بوده که بدن آن را به عنوان یک مهاجم می شناسد. بسته به نوع واکسن، آنتی ژن می تواند مولکول هایی از ویروس مانند رشته DNA و یا پروتئین باشد. آنتی ژن همچنین می تواند نسخه ضعیف شده ویروس زنده باشد که برای مثال واکسن سرخک از این نوع است. زمانی که واکسن سرخک به بدن تزریق می گردد، سیستم ایمنی بدن پروتئین موجود در ویروس سرخک را تشخیص می دهد و نحوه مبارزه با آن را یاد می گیرد.

دومین جزء مهم در واکسن ها، ماده کمکی است. ماده کمکی برای تقویت پاسخ سیستم ایمنی بدن به آنتی ژن مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از ماده کمکی در واکسن، به نوع آن بستگی دارد.

بعضی واکسن ها در ویال ها نگهداری می شوند که می توان از آن ها برای چندین بار استفاده کرد. این نوع واکسن ها دارای مواد نگهدارنده هستند تا از عدم رشد باکتری های مضر در آن ها اطمینان حاصل گردد. تیومرسال یک ماده نگهدارنده بوده که در سال های اخیر به علت وجود اتیل مرکوری در آن که به راحتی حذف می گردد، مورد توجه قرار گرفته. با توجه به اعلام مراکز کنترل بیماری ها در ایالات متحده آمریکا (CDC)، این ماده به واکسن ها آسیبی وارد نمی نماید. در بعضی کشور ها مانند استرالیا، ویال های یکبار مصرف رایج شده اند و با توجه به این موضوع، برای بسیاری از واکسن ها احتیاجی به ماده نگهدارنده مانند تیومرسال نیست.

دانشمندان برای توسعه واکسن ویروس کرونا باید آنتی ژن مناسبی را پیدا نمایند که بتواند سیستم ایمنی بدن را برای دفاع از عفونت تحریک کند.

فراوری واکسن ویروس کرونا

پاتوژن SARS-CoV-2 متعلق به خانواده ای از ویروس هاست که ویروس کرونا نام دارد. این ویروس ها به دلیل اینکه دارای برجستگی های مانند تاج روی سطح خود هستند، کرونا نام گذاری شده اند. دانشمندان برای توسعه واکسن کرونا، تاج های آن را با دقت بالایی مورد آنالیز قرار می دهند. این تاج ها امکان ورود ویروس به سلول های انسان را فراهم می نمایند و ویروس ها درون سلول ها تکثیر می شوند. محققان می توانند از تاج ها نقشه سه بعدی ایجاد نمایند و یک پژوهش پیشنهاد می نماید که می توان در تمام واکسن ها، از یک آنتی ژن مناسب استفاده کرد.

پروتئین S در ویروس کرونا رایج است و در فاصله سال های 2002 و 2003 این پروتئین باعث شیوع سارس در چین شده بود. این موضوع باعث شده محققان مشغول به فراوری واکسن ها برای مبارزه با پروتئین S شوند و از مدل های حیوانی استفاده نمایند تا توانایی خود در تحریک سیستم ایمنی را نشان دهند.

در حال حاضر شرکت های مختلف در سراسر دنیا در حال توسعه واکسن SARS-CoV-2 هستند، البته هریک از آن ها از روش مخصوص به خود برای تحریک سیستم ایمنی بدن استفاده می نمایند. یکی از روش های مورد استفاده که صحبت های زیادی پیرامون آن وجود دارد، نوع تقریبا جدیدی از واکسن ها با نام واکسن نوکلئیک اسیدی است. این واکسن ها قابل برنامه ریزی هستند و شامل یک تکه کوچک از کد ژنتیکی که به عنوان آنتی ژن عمل می نماید، می شوند.

شرکت های بیوتکنولوژی مانند مدرنا پیروز به طراحی جدید واکسن برای مبارزه با SARS-CoV-2 شده است. برای دستیابی به این هدف، یک تکه ژنتیکی از پروتئین S برداشته شده و با نانوذرات چربی ترکیب می گردد تا امکان تزریق آن به بدن وجود داشته باشد. امپریال کالج لندن با استفاده از RNA ویروس کرونا، واکسن مشابهی را طراحی نموده است. شرکت بیوتکنولوژی Inovio، پیروز به فراوری رشته هایی از DNA شده و امیدوار است توسط آن بتواند سیستم ایمنی را تحریک کند. در حالی که تمام این واکسن ها می توانند به سرعت ایجاد شوند، اما هنوز هیچ کدام از آن ها وارد بازار نشده اند.

شرکت جانسون و جانسون و غول صنعت داروسازی فرانسه، سانوفی در حال همکاری با مرکز تحقیقات و توسعه پیشرفت زیست پزشکی ایالات متحده آمریکا برای توسعه واکسن های خود هستند. سانوفی میخواهد DNA ویروس کرونا را با مواد ژنتیکی یک ویروس بی ضرر ترکیب کند، در حالی که شرکت جانسون و جانسون در حال کوشش برای غیرفعال کردن SARS-CoV-2 است. هدف جانسون و جانسون، غیرفعال سازی توانایی این ویروس در ایجاد بیماری و همچنین تحریک سیستم ایمنی است.

بعضی سازمان های تحقیقاتی مانند بیمارستان بچه ها بوستون، در حال آنالیز انواع مختلف مواد کمکی هستند که می تواند پاسخگویی سیستم ایمنی بدن را تقویت نمایند. به گفته هاروارد گزت این رویکرد بیشتر افراد سالمند را هدف قرار گرفته، چرا که سیستم ایمنی آن ها معمولا در هنگام واکسیناسیون پاسخگویی مناسبی ندارد. به همین دلیل مطالعه مواد کمکی مختلف، می تواند در تقویت سالمندان موثر باشد.

واکسن ویروس کرونا در چه تاریخی وارد بازار می گردد؟

آنتونی فاوچی، مدیر موسسه ملی آلرژی و بیماری های عفونی در ایالات متحده آمریکا اعلام نموده تا عرضه واکسن کرونا حداقل یک سال و نیم فاصله داریم، حتی اگر آزمایش انسانی آن ها در آینده نزدیک شروع گردد. فاوچی در برنامه 60 دقیقه CBS اعلام نمود:

خبر خوب این است که کار ها با سرعت بالایی و سریع تر از همواره در حال اجرا هستند. خبر بد این است که با وجود این کارها، واکسن هنوز آماده عرضه نیست.

معاون بهداشت دانشگاه سویین برن استرالیا، بروس تامپسون در رابطه با واکسن ویروس کرونا گفته است:

برای اینکه دارویی وارد بازار گردد و به فروش برسد، باید یک فرایند استاندارد برای آزمایش های بالینی شامل فاز 1 تا فاز 3 را طی کند. ما باید از امنیت دارو و بی ضرر بودن آن اطمینان حاصل کنیم و همچنین بدانیم تا چه اندازه موثر است.

مسلما با این فرضیه که یک واکسن کار می نماید، نمی توان آن را در اختیار عموم مردم قرار داد. باید پیش از عرضه، این واکسن چندین بار مورد آزمایش قرار گیرد. برای اطمینان از امنیت و کارآمدی واکسن، باید روی هزاران نفر آزمایش گردد. این فرایند را می توان به 6 مرحله زیر تقسیم کرد:

• طراحی واکسن:

  دانشمندان یک پاتوژن را مورد آنالیز قرار می دهند و در رابطه با این موضوع که سیستم ایمنی بدن چگونه آن را تشخیص می دهد، تصمیم گیری می نمایند.

• مطالعات حیوانی:

  واکسن جدید روی مدل های حیوانی آزمایش می گردد تا تاثیر آن و همچنین عدم وجود عوارض جانبی تعیین گردد.

• آزمایش های بالینی (فاز I):

  شامل اولین آزمایش ها روی انسان و همچنین تست ایمنی، دوز و عوارض جانبی واکسن می گردد. این مرحله تنها روی گروه کوچکی آزمایش می گردد.

• آزمایش های بالینی (فاز II):

  در این مرحله نحوه عملکرد دارو یا واکسن از نظر بیولوژیکی مورد آنالیز دقیق تر قرار می گیرد. این مرحله شامل گروه بزرگتری از بیماران می گردد و نحوه پاسخ های فیزیولوژیکی و تعاملات مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای مثال در آزمایش واکسن ویروس کرونا، تحریک سیستم ایمنی ارزیابی می گردد.

• آزمایش های بالینی (فاز III):

  در این مرحله تعداد بالاتری از مردم در بلندمدت آزمایش می شوند.

• تایید توسط سازمان های تنظیم مقررات:

  مرحله آخر کسب تاییدیه از آژانس های مختلف مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده، آژانس دارویی اروپا و اداره کالا های درمانی استرالیا است. این سازمان ها شواهد موجود از آزمایش ها را مورد آنالیز قرار می دهند و در رابطه با عرضه عمومی واکسن تصمیم گیری می نمایند.

معمولا مراحل طراحی تا تایید واکسن، نزدیک به یک دهه طول می کشد. حتی پس از کسب تاییدیه، باید مدتی برای عرضه آن به بازار صبر کرد. شرکت ها باید واکسن را به صورت عمده به فراوری برسانند تا بتوانند در اختیار عموم مردم قرار دهند. با توجه به بحرانی که ویروس کرونا در دنیا ایجاد نموده، واکسن آن با سرعت بالاتری فراوری و عرضه خواهد شد. بر اساس گزارشی که از سوی STATnews منتشر شده، واکسن طراحی شده توسط مدرنا مستقیما از مرحله طراحی به آزمایش های بالینی فاز I وارد شده و خبری از آزمایش های حیوانی نیست.

تا زمانی که واکسن کرونا وارد بازار نگردد، پزشکان و متخصصان باید از روش های موجود برای درمان بیماران مبتلا به این ویروس استفاده نمایند.

چگونه کووید-19 درمان می گردد؟

بهترین راه برای پیشگیری از بیماری، عدم قرارگیری در معرض عامل آن است. با وجود چنین موضوع، در ادامه به بیان نکاتی در رابطه با درمان کرونا می پردازیم.

آنتی بیوتیک ها، دارو هایی هستند که برای مبارزه با باکتری توسعه پیدا نموده اند، بنابراین کاربردی برای کرونا ندارند چرا که یک ویروس است. در صورت ابتلا به کرونا، از شما درخواست می گردد برای جلوگیری از شیوع بیشتر خود را به مدت 14 روز قرنطینه کنید. اگر علائم مانند تنگی نفس و تب تشدید شدند، باید به پزشک مراجعه کنید.

درمان افراد مبتلا به کووید-19 در بیمارستان ها مبتنی بر مدیریت علائم بیمار است. اگر کرونا ریه بیمار را تحت تاثیر قرار دهد، پزشک مجبور به قرار دادن یک لوله در راستا تنفسی بیمار می گردد تا قادر به تنفس راحت تر باشد. در حال حاضر درمان خاصی برای کرونا پیدا نشده، البته چندین درمان در حال آنالیز هستند که برای مثال می توان به ضد ویروس ها اشاره نمود که به ویروس حمله می نمایند. بعضی از بیماران با دارو های توسعه یافته برای ویروس HIV نیز بهبود پیدا می نمایند.

یکی از این ضد ویروس های تجربی، Remdesivir نام دارد. این دارو توسط شرکت Gilead Sciences به فراوری رسیده. تا به امروز شاهد استفاده از آن در ایالات متحده، چین و ایتالیا بودیم. این دارو تاییدیه دریافت ننموده، اما می توان آن را برای بیماران در شرایط بحرانی استفاده کرد. این آنتی ویروس به طور خاص برای نابودی SARS-CoV-2 طراحی نشده، ولی باعث از بین رفتن RNA پلیمراز می گردد. بسیاری از ویروس ها برای تکثیر از آران ای پلیمراز استفاده می نمایند.

داروی ایدز با نام Kaletra/Aluvia برای درمان کووید-19 در چین مورد استفاده قرار گرفته. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی یک شرکت آمریکایی، این روش درمان در روز های اولیه شیوع ویروس استفاده شده و CDC و WHO باید آن را آنالیز نمایند. یکی دیگر از دارو هایی که می تواند در درمان ویروس کرونا موثر باشد، کلروکین نام دارد. این دارو که برای درمان مالاریا استفاده می گردد، ظاهرا می تواند از اتصال ویروس ها به سلول های انسانی و ورود به آن ها برای تکثیر، جلوگیری کند. این دارو همچنین قادر به تحریک سیستم ایمنی بدن است. در تاریخ 4 فوریه نامه ای به سردبیر ژورنال Nature ارسال شد که از کارآمدی کلروکین در مبارزه با SARS-CoV-2 خبر می داد.

چگونه از خود در برابر ویروس کرونا محافظت کنیم؟

تکیه کردن به واکسن ها برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا ایده مناسبی نیست، چرا که چندین ماه تا عرضه آن ها فاصله داریم. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس، رعایت بهداشت شخصی و محدود کردن ارتباط با دیگران است. به اعتقاد تامپسون، بهترین راه برای مقابله با این ویروس، ساده ترین آن ها مانند شستن دست ها و ضدعفونی کردن است. تغییر رفتار افراد نقش مهمی در جلوگیری از شیوع کرونا دارد.

این ویروس از یک فرد به فرد دیگری انتقال پیدا می نماید و افراد زیادی در سراسر دنیا به آن مبتلا شده اند. برای محافظت خود در برابر کرونا می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

شستن دست ها:

حداقل برای 20 ثانیه دستان خود را بشویید.

حفظ فاصله:

حداقل 1 متر از افرادی که سرفه یا عطسه می نمایند، فاصله بگیرید.

به صورت، چشمان و دهان خود دست نزنید:

این کار بسیار سخت است، ولی مانع از ورود ویروس به بدنتان می گردد.

اگر به محلی که ویروس کرونا در آن شیوع پیدا نموده، رفتید، خود را به مدت 14 روز قرنطینه کنید.

منبع: cnet

منبع: برترین ها