طبق قانون تهیه جهیزیه بر عهده کیست؟ عروس یا داماد؟ - مجله ستاره

از وبسایت ویکی پدیا دیدن نمایید.

به گزارش خبرنگاران؛ در حال حاضر در جامعه ما رسم است که جهیزیه را خانواده دختر تهیه می نمایند هرچند در مواردی ممکن است مرد بهای جهیزیه را تحت عناوین مختلف از جمله شیربهاء به خانواده دختر پرداخت کند همچنین در مواردی هم تهیه جهیزیه طبق عرف جامعه بر عهده خانواده دختر است و چند جنس عظیم مثل یخچال و ماشین لباس شویی و یا لوازم صوتی تصویری بر عهده داماد قرار می گیرد، اما آنچه در حال حاضر در جامعه ایرانی مرسوم شده و طبق آن عمل می گردد این است که تهیه جهیزیه بر عهده خانواده عروس است، اما برخلاف تصور عموم از نظر قانون تهیه جهیزیه بر عهده زن نیست و مرد باید جهیزیه را تهیه کند در ادامه این مطلب با ما همرا باشید تا با ادله قانونی برایتان ثابت کنیم که تهیه جهیزیه با داماد است.

به موجب ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است. این مزیتی است که قانونگذار برای زن قائل شده است و به موجب آن زن می تواند از شوهر مطالبه نفقه کند و در صورت لزوم به وسیله حقوقی و کیفری او را برای پرداخت نفقه تحت تعقیب قرار دهد. لازم به یادآوری است زن در صورتی استحقاق نفقه را خواهد داشت که از مرد تمکین کند و به تعبیر دیگر وظایف زناشویی خود را انجام دهد.

حال ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که منظور از تمکین چیست؟

تمکین در معنای عام یعنی اینکه خانم وظایف خود را نسبت به همسر انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطاعت نماید و ریاست شوهر را در خانواده پذیرا باشد. منظور از تمکین در معنای خاص هم روابط زناشویی است و در واقع مفهوم تمکین خاص اطاعت از نیاز های غریزی مرد از طرف زن می باشد (تأمین نیاز های جنسی زوج) البته تمکین خاص امر مطلقی نیست و زن موظف به انجام این امر بر طبق زمان، مکان و عرف می باشد بنابراین مواردی هم وجود دارد که زن مجاز است تمکین نکند به عنوان مثال در شرایطی که شوهر مبتلا به یکی از بیماری های مقاربتی جنسی باشد زن می تواند از تمکین امتناع کند که در این موارد زن حق دریافت نفقه را دارد. گفتنی است که این وظیفه فقط مخصوص زن نیست و مرد هم در حدود عرف و معمول باید با همسر خود رابطه جنسی برقرار کند.

نفقه چیست و شامل چه مواردی می گردد؟

به موجب ماده 1107 قانون مدنی نفقه عبارت است از همه نیاز های متعارف و متناسب با شرایط زن از قبیل: مسکن، البسه، غـذا، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و نیز خادم در صورت عادت یا نیاز به واسطه نقصان یا بیماری که شوهر مکلف است همه آن ها را متناسب با شرایط خانوادگی و اجتماعی زن فراهم نموده و در اختیار او قرار دهد. طبق نظر دکتر کاتوزیان نفقه عبارت است از تمام وسایلی که زن با توجه به درجه تمدن، محیط زندگی و وضع جسمی و روحی خود بدان نیازمند است. تشخیص اینکه کدام وسیله را باید از ارکان نفقه زن به شمار آورد با عرف است و ملاک ثابتی در این خصوص وجود ندارد.

همان طور که ملاحظه نمودید جهیزیه که همان لوازم خانگی است از اجزاء نفقه بوده اصولاً در شرع اسلام شوهر دو تکلیف اقتصادی نسبت به زن دارد، یکی مهریه است که مقدار آن در حین عقد و با توافق زوجین مشخص می گردد. دیگری نفقه است که برخلاف مهریه، فقط یک حق و دین اقتصادی است که زن می تواند آن را مطالبه کند. نفقه یک حکم تکلیفی است که حتی اگر زن استطاعت اقتصادی داشته باشد از گردن مرد ساقط نمی گردد. بنابراین، از نظر فقهی و قانونی تردیدی وجود ندارد که تأمین کلیه وسایل زندگی بر عهده شوهر است و از ابتدای تشکیل خانواده شوهر بایستی وسایل مورد نیاز زندگی را تأمین نماید؛ لذا جهیزیه اهدایی از جانب خانواده دختر صرفا نشانه محبت است و پیشکشی از سوی خانواده زن و از سر علاقه و احترام به فرزند بوده و نیز کمکی به زوج جوان در آستانه آغاز زندگی شان است و قانونا هیچ وظیفه ای در این خصوص ندارند. در صورتی که جهیزیه از جانب خانواده عروس تهیه شده باشد جز اموال و دارایی زن است و شوهر نسبت به آن در حکم امین است و می تواند از وسایل منتفع گردد، ولی مالکیتی برای وی ایجاد نمی گردد.

بیشتر بخوانید

• استرداد جهیزیه پس از طلاق و مراحل قانونی آن
• آیا مرد می تواند پس از طلاق طلا های همسر خود را پس بگیرد؟
• در صورت بهم خوردن نامزدی تکلیف هدایا چه می گردد؟

وقتی می گوییم که مالکیت جهیزیه برای زن است، بدین معناست که زوجه در هر زمانی می تواند آن را مطالبه نموده و هر اقدام مالکانه ای را نسبت به اموال خویش انجام دهد، مثلا آن ها را به فروش رساند، هدیه دهد، تخریب یا مفقود نماید و یا استرداد جهیزیه را بخواهد؛ بنابراین آوردن جهیزیه به منزل شوهر به معنی انصراف از مالکیت یا شریک ساختن شوهر در آن نیست بلکه حق مالکیت زوجه باقی می ماند و شوهر از منافع آن بهره مند می گردد و تنها می تواند به صورت متعارف از آن استفاده کند.

زن همچنین می تواند از جهیزیه اش استفاده ننموده و از شوهر وسایل منزل را تقاضا کند. شوهر همچنین حق ندارد اسباب جهیزیه را بفروشد در این صورت مسئول جبران خسارت و برگرداندن عین یا مثل یا قیمت است و این موضوع تحت عنوان فروش مال غیر مورد رسیدگی قرار می گیرد. گفتنی است که زوج در صورت استفاده درست نسبت به اموال مسئولیت ندارد مثلاً اگر جهیزیه زن بر اثر افتادن در هنگام حمل و نقل یا نوسان برق صدمه دید یا اینکه بر اثر مرور زمان مستهلک شد، زوج هیچ مسئولیتی در این خصوص ندارد و نیازی نیست غرامتی به زوجه بدهد.

همان طور که گفتیم اگر جهیزیه از سوی زوجه تهیه شده باشد متعلق به وی است و اگر زمانی زن فوت کند، اموالی که از او به جا می ماند به میزان سهم الارث به ورثه تعلق می گیرد جهیزیه نیز به چنین سرنوشتی دچار می گردد. اگر زوج و زوجه صاحب فرزند باشند، یک چهارم اموال به مرد به ارث می رسد و اگر صاحب فرزندی نباشند، یک دوم اموال به مرد به ارث رسیده و بقیه اموال میان سایر وراث تقسیم می گردد.