خانه کتاب و ادبیات ایران پاتوق استارت آپ های حوزه کتاب می گردد - مجله ستاره

با ما همراه باشید و درباره ساعت اینترنتی بیشتر بدانید.

در این نشست، ایوب دهقانکار، دبیر هفته کتاب و مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران؛ بهروز رسولی، دانش آموخته علم اطلاعات و دانش شناسی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران؛ داریوش مطلبی، معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات و مهدی علیپور حافظی، استادیار دانشگاه علامه طباطبایی حضور داشتند.

استارت آپ با مبنای علمی بهتر به فعالیت خود ادامه می دهد

دهقانکار با اعلام اینکه در صندلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از راه اندازی استارت آپ ها حمایت می نماید، گفت: در این زمینه باید آنالیز های لازم انجام شود تا معین شود کدام اقدامات را می توان به عنوان استارت آپ قبول کرد و کدام اقدامات شرایط لازم را ندارد. به نظرم مهم ترین شاخصه اصلی برای اینکه کسب و کاری استارت آپ محسوب شود، تبدیل شدن به صنعت مستقل، درآمدزا بودن و دانش بنیان بودن آن است.

او اضافه کرد: صاحبان ایده استارت آپی باید بدانند که علوم تجربی در آن زمینه چه می گوید، در گذشته چه گفته شده است و امروز چه گفته می شود. وقتی استارت آپ مبنای علمی داشته باشد بهتر می تواند به فعالیت خود ادامه دهد. همچنین به عنوان صاحب ایده استارت آپی باید بدانیم که رواج این ایده به دلیل رواج سهولت دسترسی در مقایسه با کتاب فیزیکی نیست، البته این مساله مطرح است. اگر هدف از کتاب خواندن را افزایش آگاهی بدانیم، افزایش آگاهی به وسیله دریافت اطلاعات صورت می گیرد. دانشمندان علوم شناختی درباره سبک یادگیری افراد مختلف تفاوت قائل هستند. به نظرم ضرورت دارد که جوانانی که وارد حوزه استارت آپ های کتاب و نشر می شوند، درباره کتاب هایی که در این زمنیه نوشته شده است، اطلاعات به دست بیاورند. بنابراین دانش بنیان بودن فرض و ایده اساسی برای راه اندازی استارت آپ است.

دهقانکار با اعلام اینکه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، در طی تفاهم نامه با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دو طبقه از ساختمان سرای اهل قلم -طبقه سوم و چهارم- را به استارت آپ های فرهنگی اختصاص داده اند، گفت: با چندین شتاب دهنده در این حوزه جلساتی داشتیم و در کمتر از دو یا سه هفته آینده شتابدهنده به صورت عملیاتی مستقر خواهدشد تا این طبقات تبدیل به پاتوق استارت آپ ها شود.

دبیر هفته کتاب از تمام استارتاپ های فرهنگی که در حوزه کتاب و نشر فعالیت می نمایند برای رجوع به این ساختمان دعوت کرد.

استارت آپ به رشد بهینه صنعت یاری می نماید

مطلبی با اشاره به اینکه بحث استارت آپ ها همیشه در حوزه نشر مطرح بوده و منجر به سرمایه گذاری در این بخش شده است، گفت: اهمیت این مساله به اهمیت کتاب و صنعت نشر باز می شود. در سال ها و دهه های گذشته، کتاب مهم ترین کالای فرهنگی مورد توجه سیاستگذاران بود، به همین دلیل سرمایه گذاری های مختلفی در این حوزه رخ داده است.

در ادامه، علیپور در ارائه تعریفی از استارتاپ حوزه کتاب و نشر، با اشاره به اینکه این حوزه با دایره وسیعی از مخاطبان در ارتباط است، گفت: خیلی از افراد به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این حوزه حضور دارند. استارت آپ ها، اضافه کردن نوآوری به بخشی از یک صنعت است تا آن نوآوری بتواند مسائل آن حوزه را حل نماید. امروزه مفهوم استارت آپ با مفهوم فناوری ارتباط نزدیکی دارد. این نوآوری به رشد بهینه صنعت یاری می نماید و فعالان آن، عمدتا در حوزه هایی وارد می شوند که بتوانند اثرگذار باشند و منبع درآمدی هم از عرصه خود کسب نمایند. باید توجه داشت که یک استارت آپ الزاما نباید محصولی را ارائه کند.

او با اشاره به اینکه استارت آپ های حوزه نشر نیازمند تخصص هستند، ادامه داد: تخصص های مختلفی از حوزه های مربوط به کسب و کار، استفاده از دانش تخصصی، مارکتینگ و ... در این بخش فعال هستند. یکی از ابهام های استارت آپ در حوزه نشر همین مساله است، چراکه افراد در یک حوزه تخصص دارند و می توانند به خوبی در آن فعالیت نمایند، اما ابهامات درباره مسائلی که درباره آن آگاهی ندارند، آنها را با مسائلی روبرو می نماید.

به گفته این استادیار دانشگاه علامه طباطبایی استارت آپ های حوزه نشر در مقایسه با سایر استارت آپ ها دامنه فعالیت کوچکتری دارند. او اضافه کرد: کوچکی فعالیت استارت آپ های حوزه نشر، باعث محدودیت درآمدزایی آنها می شود. از دیگر مسائل این حوزه، نبود امکان بهره برداری از تمام تخصص هایی است که در شکل گیری و رشد استارت آپ نقش داشته اند.

نخستین استارت آپ ها در حوزه نشر شکل گرفتند

سخنران بعدی نشست رسولی بود. او شکل گیری استارت آپ ها را در نتیجه ابداع و کارآفرینی دانست که موجب پیداشدن راهکار های جدید برای مسائل خواهد شد و گفت: ریشه واژه استارت آپ به سال 2000 باز می شود که اینترنت و کمپانی های دات کام شکل گرفت و گسترش یافت، بنابراین استارت آپ به نوعی وابسته به تکنولوژی است و در اینترنت ریشه دارد.

او در شرح استارت آپ های حوزه نشر گفت: استارتاپ های حوزه کتاب و نشر به شکل گیری ایده، ویراستاری، فراوری کتاب در چاپخانه یا ای.بوک، تهیه و تدوین، توزیع، تبلیغ و بازاریابی کتاب و هر چیزی از خلق ایده تا استفاده از کتاب گفته می شود.

به گفته رسولی تمام ایده های نوآورانه ای که برای حل مسائل صنعت نشر می تواند اتفاق بیفتد زیر مجموعه استارتاپ است. او ادامه داد: یکی از نخستین استارت آپ هایی که شکل گرفت، مربوط به شرکت آمازون می شود که برای حل چالش ارسال و دریافت کتاب آغاز به کار کرد. یعنی می توان آغاز کار استارت آپ ها را در حوزه کتاب و نشر دانست.

استارت آپ ها می توانند وابسته به اینترنت نباشند

مطلبی با اشاره به اینکه فراوری و استفاده از استارت آپ ها در ایران به سال های ابتدایی دهه 80 باز می شود، گفت: استارت آپ ها خصوصیاتی دارند که شکل گیری و فعالیت آن ها همیشه با ترس و ریسک بالایی همراه است. استارت آپ ها معمولا مبتنی بر فناوری روز هستند اما می توانند وابسته به اینترنت نباشند.

در ایران در حوزه نشر 150 استارت آپ داریم

علیپور درباره شرایط استارت آپ های حوزه کتاب در ایران با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که استارت آپ ها همیشه استارت آپ باقی نمی مانند، گفت: استارت آپ در محدوده زمانی پنج سال نخست با این نام شناخته می شود، پس از آن تبدیل می شود به شرکتی که می تواند از پس هزینه های خود برآید. همچنین باید توجه داشت که از هر 100 استارت آپ، 90 تا با شکست روبرو می شوند. استارت آپ ها در بخشی از فرآیند فراوری با هزینه های اندکی شکل می گیرند و وارد کسب و کار می شوند و اگر کسب و کار این ایده ها را قبول داشته باشد، استارتاپ می تواند در آن حوزه رشد کند و این منوط به سودآور بودن استارت آپ در آن حوزه است.

به گفته علیپور در ایران در حوزه نشر کتاب 150 استارت آپ وجود دارد، او ادامه داد: در آنالیز اولیه این استارت آپ ها متوجه شدیم که تعدادی از آن ها رو به افول هستند و به تدریج از عرصه حذف می شوند. عظیمترین حوزه فعالیت استارت آپ ها در زمینه نشر، در حوزه فروش و توزیع الکترونیک است. دومین دسته یعنی حدود 50 تا 55 استارت آپ در حوزه کتاب های الکترونیک فعالیت می نمایند. تعدادی از استارت آپ ها کتاب را به کتاب صوتی تبدیل می نمایند و فایل صوتی کتاب را در دسترس افراد قرار می دهند و تعداد محدودی در شبکه های اجتماعی برای دسترس پذیرکردن کتاب ها فعال شده اند.

او ادامه داد: استارت آپ های حوزه کتاب وابستگی زیادی به فناوری های ارتباطی دارند و این نشان دهنده عرصه فعالیت این استارت آپ ها است که مخاطبان 10 تا سه میلیون نفری دارند. تعداد مراجعین و مشتریان استارت آپ ها این هشدار را به ما می دهد که فعالیت آن ها در محدوده معینی باقی مانده و عظیم نشده است.

رسولی با اشاره به اینکه فعالیت استارت آپ ها ذاتی چابک دارد که باید در بخش خصوصی انجام شود، گفت: در ایران بسیاری از اقدامات دولتی بسیار زمان بر است به همین دلیل بیشتر استارت آپ ها در حوزه خصوصی فعالیت می نمایند. از طرفی در ایران بحث قوانین مطرح است که هنوز در این حوزه تکمیل نشده است. همچنین بیشترا صاحبان کسب وکار در ایران به دنبال حل مسائل کاربران نیستند و بیشتر به منظور کسب درآمد فعالیت می نمایند.

همه بخش ها باید با هم هم افزایی داشته باشند

دهقانکار در جمع بندی این نشست با تاکید به واژه هم افزایی گفت: در قدم نخست باید هم افزایی میان بخش های دولتی انجام شود. سپس از بخش های خصوصی انتظار می فرایند که هم افزایی داشته باشند. هم افزایی این دو بخش شرط ضروری است اما کافی نیست. چیزی که منجر به کسب خروجی نهایی خواهدشد هم افزایی بخش دولتی و خصوصی است و این دو بخش هم باید با هم هم افزایی داشته باشند. موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران باید این مهم را انجام دهد.