بیماری برص (لک و پیس یا ویتیلیگو)؛ علائم، دلایل و روش های درمان - مجله ستاره

از پروفایل ما وبلاگ حامد دیدن نمایید.

• 9 روش ساده و فوق العاده موثر برای برطرف تیرگی پوست و درخشان کردن آن

بیماری برص یا لک و پیس چیست؟

برص یا لک و پیس یک بیماری پوستی است که در آن بخش هایی از پوست، رنگ خود را از دست می دهند. اینکه ویتیلیگو چه مقدار از پوست را درگیر می نماید، بین افراد متفاوت است . این بیماری همچنین می تواند چشم، داخل دهان و مو را تحت تاثیر قرار دهد . در بیشتر موارد، نواحی درگیر تا انتها عمر فرد بدون رنگ باقی می مانند . نواحی درگیر، نسبت به سایر نواحی بدن، به نور خورشید حساس تر می شوند. به این عارضه فتوسنستیو گفته می شود.

پیشبینی میزان و احتمال گسترش لکه ها کار دشواری است. گسترش لکه ها ممکن است چند هفته طول بکشد، یا لکه ها برای چند ماه یا چند سال ثابت باقی بمانند. لکه های روشن تر در افراد با پوست تیره یا برنزه (آفتاب سوخته) بیشتر به چشم می آیند.

علائم بیماری برص چیست؟

تنها علامت بیماری برص، بروز لکه های سفید و صاف روی پوست است. اولین لکه سفید قابل مشاهده، معمولا در ناحیه ای بروز می نماید که در معرض خورشید است . بیماری لک و پیس در ابتدا به شکل یک لکه ساده، که کمی کمرنگ تر از بقیه پوست است، ظاهر می شود. اما این لکه به مروز زمان کمرنگ تر شده و در نهایت سفید می شود.

این لکه ها شکل نامنظمی دارند. گاهی اوقات، لبه های لکه ها می توانند کمی ملتهب (قرمز کمرنگ) شده و منجر به خارش شوند. هرچند معمولا این لکه ها منجر به هیچ گونه ناراحتی، خشکی، تحریک یا درد در پوست نمی شوند.

تاثیرات لک و پیس بین افراد متفاوت است. برخی از افراد ممکن است فقط دچار تعداد کمی از لکه های سفید شوند که دیگر گسترش نمی یابند، در حالی که سایر افراد دچار لکه های سفید بزرگتر شوند که به یکدگیر چسبیده اند و نواحی بزرگتری از پوست را درگیر می نمایند.

• 11 خاصیت مهم ویتامین E برای پوست، مو و سلامتی

علل بیماری برص چیست؟

ویتیلیگو زمانی رخ می دهد که سلول های رنگدانه ساز (ملانوسیت ها) نابود شده اند یا دیگر ملانین (رنگدانه ای که به پوست، مو و چشم ها رنگ می دهد) فراوری نمی نمایند. در این شرایط، بخش های درگیر شده پوست، روشن تر یا سفید می شوند. اینکه چه عاملی سبب نابود یا متوقف شدن این سلول های رنگدانه ساز می شود تعیین نیست. این مسئله ممکن است با موارد زیر در ارتباط باشد:

• اختلال در سیستم ایمنی (بیماری خودایمنی)
• سابقه خانوادگی (وراثت)
• یک محرک، مانند استرس، آفتاب سوختگی شدید یا تروما پوستی (آسیب پوستی)، به طور مثال تماس با مواد شیمیایی

بیماری برص مسری نیست و از فردی به فرد دیگر سرایت نمی نماید. این بیماری می تواند در هر سنی بروز کند، اما بر اساس مطالعات، احتمال آغاز آن در حدود سن 20 سالگی بیشتر است. علت دقیق بروز برص تعیین نیست، اما برخی از عوامل در بروز آن نقش دارند، از جمله:

• یک اختلال خودایمنی، که در آن سیستم ایمنی بیش فعال شده و ملانوسیت ها را تخریب می نماید.
• عدم تعادل استرس اکسیداتیو ژنتیکی
• یک موقعیت استرس زا
• آسیب به پوست به دلیل آفتاب سوختگی یا بریدگی وخیم
• قرار دریافت در معرض برخی از مواد شیمیایی
• علت عصبی
• وراثت، ممکن است این بیماری ارثی باشد.
• ویروس

بیماری برص را چطور می توان درمان کرد؟

آموزشگاه پوست آمریکا (AAD)، ویتیلیگو را چیزی بیش از یک مشکل، که زیبایی پوست را تحت تاثیر قرار می دهد، توصیف می نماید. ویتیلیگو یک بیماری است و به مراقبت پزشکی احتیاج دارد. برخی از درمان ها می توانند به کاهش قابل مشاهده بودن لک و پیس یاری نمایند، که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

استفاده از ضدآفتاب

آموزشگاه پوست آمریکا استفاده از ضدآفتاب را به افراد مبتلا به لک و پیس توصیه می نماید ، چون لکه های پوستی روشن تر به نور خورشید حساس تر شده و می توانند به راحتی بسوزند. از متخصص پوست برای انتخاب ضدآفتاب مناسب یاری بگیرید.

فتوتراپی با اشعه UVB

مواجهه با لامپ های اشعه فرابنفش B یک گزینه درمانی رایج برای بیماری ویتیلیگو است. اگر درمان در کلینیک انجام شود، فرآیند درمان بیشتر طول می کشد و بیمار به دو تا سه جلسه درمانی در هفته احتیاج پیدا می نماید. اگر لکه های سفید در نواحی بزرگتری از بدن وجود داشته باشند، از فتوتراپی با اشعه UVB استفاده می شود.

این فرآیند درمانی بر روی کل بدن و در بیمارستان انجام می شود. فتوتراپی با اشعه UVB با سایر درمان ها ترکیب می شود و می تواند تاثیر مثبتی بر لک و پیس داشته باشد. هرچند نتیجه ی این روش درمانی به طور کامل قابل پیشبینی نیست و هنوز هیچ درمانی وجود ندارد که رنگدانه های پوست را دوباره به طور کامل برگرداند.

فتوتراپی با اشعه UVA

درمان لک و پیس با اشعه UVA معمولا در مراکز درمانی انجام می شود. در ابتدا، به بیمار دارویی داده می شود که حساسیت پوست را به اشعه UV افزایش می دهد. سپس، طی چند دوره درمانی، پوست ناحیه درگیر، در معرض دوز بالای اشعه UVA قرار می گیرد. بهبود لکه ها را می توان بعد از گذشت 6 تا 12 ماه از جلسات درمانیِ دو بار در هفته مشاهده کرد.

پوشاندن لکه های پوستی با لوازم آرایشی

در موارد خفیف بیماری برص، بیمار می تواند برخی از لکه های سفید را با لوازم آرایشی و کرم های رنگی بپوشاند. بیمار باید رنگ هایی را انتخاب کند که به بهترین نحو با رنگ پوستش مطابقت داشته باشد. اگر کرم ها و لوازم آرایشی به درستی روی پوست اعمال شوند، می توانند 12 تا 18 ساعت روی صورت و تا 96 ساعت روی بقیه قسمت های بدن باقی بمانند. بیشتر این محصولات موضعی ضدآب هستند.

رنگدانه زدایی

زمانی که ناحیه درگیر گسترش یابد، یعنی بیش از 50 درصد از بدن را بپوشاند، رنگدانه زدایی می تواند یک گزینه درمانی مناسب باشد. در این روش درمانی، رنگدانه های پوست در نواحی غیردرگیر کاهش می یابند تا با نواحی سفیدتر هماهنگ شوند. در رنگدانه زدایی، لوسیون ها یا پمادهای قوی مانند مونوبنزون، مکینول یا هیدروکینون روی پوست اعمال می شوند.

این روش درمانی می تواند پوست را آسیب پذیرتر کند. افرادی که این روش درمانی را دریافت می نمایند، باید از قرار دریافت طولانی مدت در معرض نور خورشید دوری نمایند. رنگدانه زدایی می تواند با توجه به عواملی مانند عمق رنگ پوست طبیعی، 12 تا 18 ماه طول بکشد.

کورتیکوستروئیدهای موضعی

پمادهای کورتیکوستروئید، کرم هایی هستند که استروئید دارند. برخی از مطالعات به این نتیجه رسیدند که استفاده از کورتیکوستروئیدهای موضعی روی لکه های سفید، می تواند گسترش آن ها را متوقف کند. سایر مطالعات، بازگشت کامل رنگ طبیعی پوست را گزارش کرد ه اند.

از کورتیکوستروئیدها نباید روی صورت خود بهره ببرید. اگر بعد از یک ماه بهبودهایی را مشاهده کردید، باید درمان را قبل از آغاز دوباره، برای چند هفته متوقف کنید. اگر بعد از یک ماه هیچ بهبودی مشاهده نکردید، یا دچار عوارض جانبی شدید، باید درمان را متوقف کنید.

کلسی پوتریول (دوونکس)

کلسی پوتریول نوعی ویتامین D است که به عنوان یک پماد موضعی به کار می رود. این پماد ممکن است به همراه کورتیکوستروئیدها یا نور درمانی استفاده شود. عوارض جانبی این دارو شامل راش (بثورات)، خشکی پوست و خارش می شود.

داروهایی که بر سیستم ایمنی تاثیر می گذارند

پمادهای حاوی تاکرولیموس یا پیمکرولیموس (داروهایی که به عنوان بازدارنده های کلسینورین شناخته می شوند) می توانند به رنگدانه زداییِ لکه های کوچکتر یاری نمایند. هرچند انجمن غذا و دارو آمریکا (FDA) به افراد درباره ارتباط بین این داروها و سرطان پوست و لنفوما هشدار می دهد.

پسورالن

ممکن است از پسورالن به همراه نور درمانی با اشعه های UVA و UVB استفاده شود، چون پسورالن پوست را به اشعه UV حساس تر می نماید. همانطور که پوست بهبود می یابد، گاهی اوقات رنگ طبیعی تر پوست برمی شود. ممکن است احتیاج شود درمان را به مدت 6 تا 12 ماه، دو یا سه بار در هفته تکرار کنید. پسورالن خطر آفتاب سوختگی و آسیب پوستی و در نتیجه سرطان پوست را در بلند مدت افزایش می دهد. مصرف این دارو به افراد زیر 10 سال توصیه نمی شود.

پیوند (گرافت) پوست

در پیوند پوست، جراح، با دقت بخش هایی از پوستِ رنگدانه دار را برمی دارد و از آن ها برای پوشاندن نواحی درگیر استفاده می نماید. این فرآیند مثل سایر روش های درمانی رایج نیست، چون زمانبر است و می تواند منجر به ایجاد جای زخم در ناحیه ی برداشتن و قرار دریافت پوست شود.

پیوند تاول، شامل استفاده از ساکشن برای فراوری تاول، روی پوست طبیعی می شود. سپس نوک تاول برداشته شده و روی ناحیه ای که رنگدانه آن از بین رفته قرار می گیرد. احتمال ایجاد جای زخم در این روش درمانی کمتر است.

تاتو پزشکی

در این روش، از جراحی برای پیوند رنگدانه داخل پوست استفاده می شود. تاتوی پزشکی در اطراف لب ها، به ویژه در افراد با پوست تیره تر بیشترین تاثیر را دارد. از جمله ایرادات این روش می توان به دشواری در مطابقت رنگ پوست و محو و کمرنگ شدن تتو اشاره نمود. گاهی اوقات، آسیب پوستی ناشی از تتو می تواند سبب ایجاد یک لکه دیگر شود.

انواع بیماری برص

بیماری برص دو نوع دارد، غیرسگمنتال (غیرمجزا) و سگمنتال (مجزا)، که در ادامه درباره آن ها شرح می دهیم.

پیسی غیر سگمنتال

قرینه بودن اولین لکه های سفید، نشانه نوعی پیسی به نام پیسی غیر سگمنتال است . در پیسی یا ویتیلیگوی غیر سگمنتال، پیشرفت لکه ها نسبت به زمانی که لکه ها فقط در یک ناحیه از بدن هستند، کندتر است. ویتیلیگوی غیر سگمنتال رایج ترین نوع این بیماری بوده و تا 90 درصد موارد را در بر می گیرد.

لکه ها معمولا به صورت مساوی و متقارن در هر دو طرف بدن ظاهر می شوند. این لکه ها معمولا در بخشی از پوست که در معرض نور خورشید است، مانند صورت، گردن و دست ها ظاهر می شوند. برخی از نواحی رایج، که لکه ها در آنجا بروز می نمایند عبارتند از:

• پشت دست ها
• بازوها
• چشم ها
• زانوها
• آرنج ها
• پا
• دهان
• زیر بغل و کشاله ران
• بینی
• ناف
• ناحیه تناسلی و مقعد

پیسی غیر سگمنتال به 5 الگوی زیر تقسیم می شود:

1. تعمیم یافته (generalized): لکه ها هیچ مکان یا اندازه تعیینی ندارند. ویتیلیگو تعمیم یافته، رایج ترین نوع ویتیلیگو است.
2. آکروفیشال یا صورت و دست و پا (Acrofacial): این نوع پیسی بیشتر روی انگشتان دست و پا بروز می نماید.
3. مخاطی (Mucosal): این نوع ویتیلیگو بیشتر اطراف غشاهای مخاطی و لب ها رخ می دهد.
4. فراگیر یا جامع (Universal): در این نوع پیسی، بیشتر رنگدانه های بدن از بین می فرایند. ویتیلیگو با الگوی فراگیر بسیار نادر است.
5. کانونی (Focal): یک یا چند لکه سفیدِ پراکنده در یک ناحیه مجزا بروز می نمایند. این نوع ویتیلیگو بیشتر در بچه ها رخ می دهد.

پیسی سگمنتال

لک و پیس سگمنتال با سرعت بیشتری گسترش می یابد، اما ثابت تر بوده و نسبت به پیسی غیرسگمنتال، بانظم تر است. این نوع پیسی، شیوع بسیار کمتری دارد و فقط تقریبا 10 درصد از بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد. پیسی غیرسگمنتال نامتقارن است.

این نوع پیسی در گروه های کم سن وسال چشمگیرتر است و تقریبا 30 درصد از بچه ها مبتلا به ویتیلیگو را تحت تاثیر قرار می دهد. پیسی سگمنتال معمولا نواحی از پوست را درگیر می نماید که به اعصاب موجود در ریشه های پشتی ستون فقرات متصل اند. این نوع پیسی به درمان های موضعی به خوبی جواب می دهد.

عوارض و مسائل بیماری برص

بیماری برص به بیماری های دیگر تغییر شکل نمی دهد، اما احتمال تجربه موارد زیر در افراد مبتلا به این بیماری بیشتر است:

• آفتاب سوختگی های دردناک
• از دست دادن شنوایی
• تغییر در بینایی و فراوری اشک

احتمال اینکه فرد مبتلا به لک و پیس، به یک اختلال خودایمنی دیگر دچار باشد بیشتر است؛ از جمله مسائل تیروئید، بیماری آدیسون، تیروئید هاشیموتو، دیابت نوع یک یا آنمی (کم خونی) شدید . در میان افراد مبتلا به بیماری برص، افراد کمی به این عارضه ها مبتلا هستند، اما برای اطمینان از عدم ابتلا به آن ها بهتر است آزمایش دهید.

برص و غلبه بر چالش های اجتماعی

اگر لکه های پوستی قابل مشاهده باشند، فرد مبتلا، در اجتماع احساس ناراحتی و خجالت می نماید. این احساس خجالت می تواند منجر به کاهش عزت نفس و در برخی موارد، اضطراب و افسردگی شود. افرادی که پوست تیره تری دارند، مسائل بیشتری را در این زمینه تجربه می نمایند، چون تفاوت رنگ پوست و رنگ لکه ها در آن ها قابل توجه تر است. جالب است بدانید که در کشور هند، ویتیلیگو را به عنوان جذام سفید می شناسند.

افزایش آگاهی درباره پیسی، برای مثال به وسیله صحبت با دوستان درباره آن، می تواند به فرد مبتلا یاری کند تا بر این دشواری ها غلبه کند. ارتباط با سایر افراد مبتلا هم می تواند مفید باشد. اگر به برص مبتلا هستید و علائم اضطراب و افسردگی دارید، باید از متخصص پوست بخواهید به شما فرد متخصصی را معرفی کند که در این زمینه شما را هدایت کند.

جمع بندی

در این مقاله درباره بیماری برص یا لک و پیس شرح دادیم. گفتیم که در این بیماری بخش هایی از پوست رنگ خود را از دست می دهند. به علائم و علل این بیماری اشاره نمودیم و در انتها به روش های درمان آن پرداختیم . اگر به این بیماری مبتلا هستید، ممکن است احساس خجالت و ناراحتی کنید. در این صورت می توانید با سایر بیماران در ارتباط باشید و از تجربیات آن ها بهره ببرید، یا از مشاور یاری بگیرید.

منبع: medical news today, mayo clinic