جانمایی نامناسب صنایع بزرگ نیشابور نوع بارش های منطقه را تحت تأثیر قرار می دهد - مجله ستاره

مهدی بلوکی در گفت وگو با خبرنگاران مطرح کرد: نیشابور در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده و ما در این منطقه نباید انتظار بارش سالانه زیادی را داشته باشیم. بارندگی 220 تا 250 میلیمتر مقدار طبیعی بارندگی در منطقه است.

وی اظهار کرد: در مورد صنایع نیشابور و آلایندگی آن و تأثیر این آلایندگی بر مقدار بارش تا به امروز مطالعه مستقیم و موردی انجام نشده و جای خالی آن در این به شدت احساس می گردد.

وی اضافه نمود: جدای از موضوع آلایندگی چیزی که واضح و غیرقابل انکار است، تأثیر صنایع بزرگ نیشابور بر نوع بارندگی هاست چرا که این صنایع با قرار گرفتن در کوهپایه و دامنه کوه به خوبی جانمایی نشده و این جانمایی نامناسب با ایجاد گرما بر نوع بارش های منطقه تأثیر می گذارد؛ به طوری که در صورت تشکیل برف در لایه های بالایی جو به علت گرمای ناشی از صنایع قبل از اینکه این برف به سطح زمین برسد، تبدیل به باران شده و همین اتفاق ساده باعث بر هم خوردن تنظیم چرخه آب در منطقه می گردد.

وی توضیح داد: علاوه بر جانمایی نامناسب صنایع بزرگ، شهرسازی در نیشابور نیز مشکل دارد و شهرسازی به صورت شمالی جنوبی بوده و با پیشروی به سمت کوه است که آبخوان را از بین می برد و این امر نیز تأثیر نامطلوبی بر اقلیم منطقه دارد.

مقدار ذرات آلاینده تأثیرات متفاوتی بر مقدار بارش ها دارد

وی در ادامه به تأثیر آلاینده های واحدهای صنعتی و نقش آن بر مقدار بارش ها اشاره و توضیح داد: ذرات آلاینده صنایع وقتی که بسیار بزرگ باشد، مانع بارش می گردد و تعادل ابر را بر هم می زند. به این علت که هنگامی که میلیون ها مولکول بخار آب در جو می خواهد با هم ترکیب گردد، سنگین شده و بارش اتفاق بیفتد، این ذرات سنگین در جو تعادل را مختل می نماید و بارش کمتر می گردد اما اگر ذرات، ذرات ریزی باشد، شرایطش فرق دارد و حتی می توان گفت بارش را بیشتر می نماید؛ به خاطر اینکه این ذرات می تواند به عنوان هسته های تراکم عمل کند.

وی اضافه نمود: ذرات گرد و غبار، دود، ذرات نمک و حتی یاخته ها و سلول های گیاهی می تواند نقش هسته تراکم داشته باشد و بخار جو را به خود جذب نموده، سنگین گردد و به صورت بارش به سمت زمین حرکت کند. به همین علت است که هنگام بارندگی ها به خصوص بارندگی های اول پاییز سطوحی که در معرض بارش قرار می گیرد، مثل شیشه اتومبیل، دیوارها و سطح برگ ها به صورت کثیف و لکه دار به نظر می رسد چون وقتی آب باران تبخیر می گردد، آنچه روی این سطوح باقی می ماند، هسته های تراکم ناشی از ذرات گرد و غبار و ذرات دود است.

خشکسالی های شدید ناشی از پدیده های بزرگ اقلیمی است

بلوکی با بیان اینکه نیشابور با منابع رطوبتی فاصله زیادی دارد، توضیح داد: منابع رطوبتی ما اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه، دریای سرخ و دریای سیاه است؛ یعنی سامانه های بارشی از سمت غرب به سمت شرق حرکت می نماید و این سامانه های بارشی در این راستا که به سمت منطقه ما می آید، اگر به ذرات آلاینده در شهرک های صنعتی سمت قزوین، تهران، سمنان و... برخورد کند، این ذرات به صورت هسته های تراکم عمل نموده و در این راستا ابرها را بارور می نماید و بارش کمتری نصیب منطقه ما می گردد.

وی اعلام کرد: مقدار آلایندگی واحدهای نیروگاهی از پتروشیمی، پالایشگاه و صنایع بزرگ فولاد کمتر است؛ در نیروگاه های سیکل ترکیبی، گاز به عنوان سوخت نخست استفاده می گردد و مازوت و گازوئیل نیز به عنوان سوخت های جایگزین است. چنانچه نیروگاه های سیکل ترکیبی گازسوز باشد، قطعا تاثیرشان هم از نظر آلایندگی و هم از نظر گرما کمتر خواهد بود.

بلوکی گفت: بر اساس تحقیقات پژوهشکده اقلیم شناسی وجود صنایع بزرگ نهایتا 10 درصد در مقدار بارش ها می تواند موثر باشد اما در تبدیل بارش های جامد به مایع، کاهش تعداد روزهای یخبندان و افزایش بارش های رگباری و حدی موثر است.

رئیس اداره هواشناسی نیشابور تأکید کرد: البته خشکسالی های شدیدی که در کل کشور و از جمله نیشابور با آن روبرو هستیم، موضوع کلان اقلیمی است و منطقه ای و محلی نیست. کاهش بارندگی ها در منطقه از 320 میلیمتر در سال 99 به 100 میلی متر در سال 1400 ربطی به صنایع و آلاینده ها ندارد و این خشکسالی ها متأثر از پدیده های بزرگ اقلیمی از جمله النینو، لانینو، حرکت پرفشار جنب حاره به سمت جنوب ایران یا از عربستان به سمت غرب و حضور سیستم پرفشار سیبری در شمال شرق ایران است؛ همه این ها در بروز پدیده خشکسالی و ترسالی در کشور و شهرستان نقش دارد.